چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی صنعت قزل آلا - اتحادیه سراسری تعاونی های تکثیر‌و‌پرورش ماهیان سردآبی کشور

صنعت قزل آلای رنگین کمان در یک دوره ۵۰ ساله پس از گذشت فراز و نشیبهای فراوان در حال حاضر یکی از با کیفیت ترین ماهیان دنیا را با قیمت تقریبا یک سوم جهانی به سفره های مردم عزیز میرساند. بیش از ۲۵ سال گذشته این صنعت دارای اتحادیه بوده ( اتحادیه تکثیر و پرورش ماهیان سردابی کشور زیر نظر اتاق تعاون وبا مجوز وزارت تعاون)و دلسوزان این صنعت همواره تلاش در بهبود شرایط داشته اند .

متاسفانه در سالهای اخیر با حمایت سازمان شیلات ایران، اتحادیه موازی به نام اتحادیه تعاونی های کشاورزی سردآبی زیر نظر اتحادیه تعاونی های سراسری کشاورزی وابسته به سازمان تعاون روستایی تشکیل شده است که گاهأ، به جای حمایت و حفاظت از تولید و صنعت تبدیل به تریبون خاصی برای تامین منافع برخی شده است.
بر هیچ کس پوشیده نیست، که توزیع ارز همراه با رانت بوده ‌منافع قشر محدودی را تامین کرده و اتفاقا تولید کننده و مصرف کننده نهایی عموما و بجز در مواردی خاص، بهره ای از این ارز دولتی که با هدف کمک به مصرف کننده نهایی توزیع شده است،نبرده اند.
در کجای دنیا ارز دولتی به کالای اختصاص یافته که جز کالای های ضروری نبوده و تولید داخل آن بیش از واردات ان بوده است؟، ایا این حمایت از وارد کننده وتخصیص تمام یارانه این بخش به نهاده ای که زیر چهار درصد از بهای تمام شده یک کالای تولیدی را تشکیل می دهد ، تیشه به ریشه تولید کننده زدن نیست؟ ویا خلاف شعار سال و خلاف ریل گذاری رهبر معظم انقلاب نیست؟

متاسفانه از سال ۹۷ رانت تخصیص ارز دولتی به تخم چشمزده قزل الا با فشار افرادی خاص تعلق گرفته و همچنان علی رقم ورود سازمان بازرسی کشور یک عده با فرافکنی و ارایه امار و پیش بینی های مبنی بر عدله غلط دست از این رانت و سو استفاده بر نمیدارند و جالب تر آنکه حتی ورود سازمان بازرسی کل کشور جهت نظارت بر عدم حیف و میل منابع بیت المال و احقاق حق مردم شریف ایران را تخلف و ناثواب می دانند!!

در خصوص عدله غلط به طور مثال به این نکته اشاره میشود که در نیمه اول سال ۱۴۰۲ قیمت ماهی قزل الا سر مزرعه حدود ۷۰ هزار تومان بود، ( هر ساله قیمت ماهی پروار در نیمه اول سال قیمت کف بوده و روند نزولی نسبت به فرودین همان سال طی میکند)

به دلیل تورم، افزایش قیمت غذا ی ماهی و شرایط بازار این قیمت علی رغم تخصیص تمام ارز ویارانه بخش سردآبی در سال ۱۴۰۲ به واردکنندگان تخم چشم زده تا قیمت ۱۹۰ هزار تومان در مزرعه رسید( قیمتی که برای تولید کنندگان زحمتکش ایرانی صرفه اقتصادی دارد) . پس مشخص است که ارز پاشی و اختصاص نهاده به این گروه خاص نتوانسته در نرخ قیمت ماهی پرواز نقش داشته باشد.

تخم چشمزده ماهی قزل الا تنها حتی با نرخ فعلی حداکثر ۳ الی ۴ درصد هزینه تولید را به خود اختصاص می دهد در صورتی که غذای ماهی بین ۶۰ الی ۷۰ درصد هزینه های تولید این ماهی را به خود اختصاص میدهد. غذایی که به اصرار همین قشر طرفدار تخصیص ارز دولتی، مجوز صادرات گرفت، و همچنین مواد اولیه اصلی تولید غذا، نظیر پودر ماهی و پودر طیور نیز همچنان صادر می شود !!

با این توضیحات نکته مهم اینجاست که برخی با زرنگی خاص سعی دارند قیمت حال حاضر، یعنی کف قیمت ماهی قزل آلا را معقول و‌نرمال نشان داده ( علی رغم کاهش ۴۰-۵۰ هزارتومانی نسبت به زمستان ۱۴۰۲) و هر گونه افزایش قیمت را در آینده مرتبط با قطع ارز گروه ۲۱ بدانند. تا به هر طریقی تصمیم درست قطع رانت قشری خاص را زیر سوال ببرند و شاید از این پشم کلاهی ببافند… در صورتی که افزایش قیمت در نیمه دوم سال نسبت به حال حاضر در سالهای گذشته همیشه اتفاق افتاده و ارتباطی به قیمت تخم چشمزده که تنها حداکثر ۴ درصد هزینه تولید را به خود اختصاص میدهد ندارد.

نکته مهم اینکه واردات تخم چشم زده به قوت خود باقی است و همچنین، علی رغم حمایت برخی سازمان های ذیربط و افرادی خاص که گاها در قالب نام و لوای تشکل مردمی فعالیت می کنند، از واردت و ناعدالتی در حق تولید کننده ، تولید داخلی این محصول در کشور که سابقه ای چند ده ساله دارد به دست تولید کنندگان نامدار و زحمتکش ایرانی به سرعت در حال افزایش و رشد و تکمیل است و با حذف ارز دولتی علاوه بر اینکه سود حاصل از رانت در دسترس دلالان خارج می شود، امکان و توانایی تخصیص همین یارانه به حلقه های اساسی تولید و بالاخص مساعدت به حلقه پروارکاری بعنوان نزدیکترین حلقه به مصرف کننده نهایی فراهم می آید.

در پایان تاکید دارد ، این اتحادیه ازهرنوع نظارت عالیه و بررسی توسط دستگاههای نظارتی کشور در جزء جزء فرآیند تولید، تخصیص ارز، واردات و موارد مرتبط استقبال نموده و این اقدام را بدون شک گامی در جهت شفافیت و احقاق حق مردم شریف ایران و بالاخص تولید کنندگان زحمتکش ماهی سردآبی کشور می داند.